Pétanque ή Boules: Το παιχνίδι των αρχαίων

Το pétanque (ή αλλιώς boules) είναι ένα υπαίθριο παιχνίδι με πολλούς φίλους σε όλο τον κόσμο και σίγουρα αξίζει να το δοκιμάσετε με την παρέα σας. Το μόνο που χρειάζεστε είναι ένα σετ pétanque και έναν χώρο με επίπεδο έδαφος διαστάσεων τουλάχιστον 12 x 3 m. Είναι ένα παιχνίδι που απαιτεί αρκετή δεξιοτεχνία, κάτι που δεν φαίνεται στην αρχή, όταν κάποιος παρατηρεί τους άλλους να παίζουν.

Διαβάστε την ιστορία του παιχνιδιού και στην συνέχεια τους κανόνες και θα διαπιστώσετε ότι το pétanque απαιτεί επιδεξιότητα και φαντασία. Πιθανόν τα δύο αυτά χαρακτηριστικά είναι που κάνουν ένα παιχνίδι αθάνατο στο χρόνο.

H ιστορία του Pétanque

Στην αρχαία Ελλάδα από τον 6^ο αιώνα π.Χ. υπήρχε το κλασικό παιχνίδι ρίψης νομισμάτων, τα οποία στη συνέχεια αντικαταστάθηκαν από επίπεδες πέτρες και αργότερα από πέτρινους βόλους, με στόχο να φτάνουν όσο το δυνατόν μακρύτερα. Αργότερα οι Ρωμαίοι εμπλούτισαν το παιχνίδι προσθέτοντας και μια μπάλα-στόχο την οποία προσπαθούσαν να πλησιάσουν με τους πέτρινους βόλους όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτή η εκδοχή του παιχνιδιού έφτασε στην Προβηγκία από Ρωμαίους στρατιώτες,  ναυτικούς αλλά και περιπλανώμενους ταξιδιώτες.

Αργότερα, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, οι πέτρινες μπάλες αντικαταστάθηκαν από ξύλινες και το παιχνίδι άρχισε να παίζεται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Στη Νότια Γαλλία γύρω στο 1910 το παιχνίδι εξελίχθηκε στο jeu provençal, τον πρόγονο του σημερινού pétanque.

Σύγχρονη εκδοχή του Pétanque

Το pétanque το συναντάμε σήμερα στη Γαλλία με την ονομασία boules και στην Ιταλία με την ονομασία bacci. Μάλιστα η Παγκόσμια Ομοσπονδία του pétanque πλέον απαριθμεί πάνω από 600.000 μέλη σε 52 χώρες. Παρόλο που δεν αποτελεί ακόμα Ολυμπιακό άθλημα, η συνεχώς αυξανόμενη κοινότητα του pétanque κάνει συνεχείς προσπάθειες για να ενταχθεί στους Ολυμπιακούς του 2024!

[caption id="attachment_2117" align="aligncenter" width="600"] Το pétanque παίζεται σε ανοιχτό χώρο, πάντα με παρέα! | www.lightgear.gr[/caption]

Πού παίζεται το Pétanque

Σε ανοιχτό και σχετικά επίπεδο χώρο (π.χ. πάρκο). Οι πολύ σκληρές επιφάνειες από τσιμέντο ή άσφαλτο και οι πολύ μαλακές (άμμος ή γρασίδι) δεν συνιστώνται. Επίσης δεν συνιστώνται οι επιφάνειες από χοντρό και ακανόνιστο χαλίκι.

Ο λόγος που το παιχνίδι αυτό δεν είναι τόσο διαδεδομένο στη χώρα μας είναι πιθανότατα η έλλειψη κατάλληλων χώρων. Οι ελεύθεροι χώροι είναι ελάχιστοι και όσοι έχουν απομείνει καταπατούνται αυθαίρετα από μηχανές, αυτοκίνητα, τραπεζάκια καφετέριας, σκουπίδια κ.α.

Κανόνες Pétanque

Το pétanque παίζεται από 2 ομάδες του ενός, δύο ή τριών ατόμων. Στα μονά και διπλά παιχνίδια κάθε παίκτης έχει 3 μεταλλικές μπάλες, ενώ στο τριπλό κάθε παίκτης χρησιμοποιεί μόνο 2 μπάλες.

Ρίχνουμε κέρμα για να δούμε ποιος θα παίξει πρώτος. Ο πρώτος παίκτης σχεδιάζει έναν κύκλο διαμέτρου 35-50 εκατοστών, μακριά από εμπόδια. Αυτό μπορεί να γίνει με κιμωλία ή με σκοινί ή απλά με ένα ξύλο στο χώμα. Αν θέλετε να είστε 100% ακριβείς θα βρείτε στο εμπόριο έτοιμους πλαστικούς κύκλους σε κόκκινο χρώμα με διάμετρο 50 εκατοστά.

Ο παίκτης στέκεται με τα δύο πόδια μέσα στον κύκλο και πετάει τη μπάλα-στόχο (cochonnet ή bouchon ή jack). Δικαιούται να την πετάξει προς οποιαδήποτε κατεύθυνση αρκεί να φτάσει σε απόσταση 6-10 μέτρων από τον κύκλο. Συνήθως ο παίκτης κάθεται σε βαθύ κάθισμα ή είναι αρκετά χαμηλωμένος γιατί αυτό του δίνει καλύτερο έλεγχο στο πέταγμα της μπάλας και στη στόχευση. Επίσης, το πέταγμα της μπάλας γίνεται με ανάποδο spin, για καλύτερο έλεγχο της απόστασης και του σημείου που θα καταλήξει η μπάλα.

Έπειτα ο ίδιος ή άλλος παίκτης από την ίδια ομάδα πάλι μέσα από τον κύκλο θα ρίξει την πρώτη μεταλλική μπάλα με στόχο να πλησιάσει όσο το δυνατόν περισσότερο τη μπάλα-στόχο. Ακολουθεί ένας παίκτης από την αντίπαλη ομάδα που θα προσπαθήσει να ρίξει τη μεταλλική μπάλα του ακόμα πιο κοντά στο στόχο, ακόμα κι αν χτυπήσει τη μπάλα του αντιπάλου.

Όποιος πλησιάσει περισσότερο τη μπάλα-στόχο κερδίζει πόντο. Τότε η αντίπαλη ομάδα συνεχίζει να ρίχνει μέχρι είτε να κερδίσει πόντο είτε να μείνει χωρίς μπάλες.

Όταν η μία ομάδα έχει ρίξει όλες τις μπάλες της, ξεκινάει να παίζει η δεύτερη ομάδα όλες τις δικές της. Έτσι  ολοκληρώνεται ο γύρος και αθροίζονται οι πόντοι. Κερδίζει το γύρο η ομάδα που έχει την κοντινότερη μπάλα στο στόχο. Επίσης παίρνει έναν πόντο για κάθε μπάλα που βρίσκεται πιο κοντά στο στόχο από την αντίστοιχη του αντιπάλου. Σε κάθε γύρο μόνο μία ομάδα μπορεί να σκοράρει πόντους.

Για να ξεκινήσει νέος γύρος, ένας παίκτης της νικήτριας ομάδας σχεδιάζει νέο κύκλο γύρω από τη μπάλα-στόχο (χωρίς να τη μετακινήσει από τη θέση στην οποία βρίσκεται από τον προηγούμενο γύρο) και την ξαναρίχνει.

Νικήτρια είναι η ομάδα που θα συγκεντρώσει πρώτη 13 πόντους. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός γύρων που πρέπει να παιχτεί.

Γιατί το pétanque είναι τόσο δημοφιλές

Το pétanque είναι ένα παιχνίδι για ανθρώπους κάθε ηλικίας. Επειδή παίζεται σε ανοιχτό χώρο, αποτελεί ιδανικό μέσο για κοινωνικοποίηση, ενώ παράλληλα παραμένει ανταγωνιστικό. Επιπλέον, αν και βασίζεται σε πολύ απλούς κανόνες, είναι ένα παιχνίδι επιδεξιότητας και τεχνικής με πολύπλοκες στρατηγικές. Το πιο διασκεδαστικό του στοιχείο όμως είναι ότι επιβραβεύει και την πονηριά, αφού επιτρέπει στους παίκτες να «πειράξουν» τις μπάλες του αντιπάλου.

Μάλιστα κάθε ομάδα έχει δύο είδη παικτών: τους pointers που προσπαθούν να πλησιάσουν το στόχο με τη μπάλα τους και τους shooters που προσπαθούν να εκτοξεύσουν μακριά από το στόχο τις μπάλες της αντίπαλης ομάδας. Το καλύτερο χτύπημα (γνωστό ως carreau) είναι εκείνο που πετυχαίνει και τα δύο!

Συνήθεις Ερωτήσεις

1. Ποιές είναι οι standard διαστάσεις ενός γηπέδου petanque;

Δεν υπάρχουν ακριβείς προδιαγραφές ούτε κάποιος κανόνας που να ορίζει standard διαστάσεις γηπέδου. Η FIPJP (η διεθνής ομοσπονδία petanque) καθορίζει κάποιες ελάχιστες διαστάσεις γηπέδου όταν πρόκειται για αγώνες εγκεκριμένους από την FIPJP. Για το ερασιτεχνικό παιχνίδι το έδαφος πρέπει να είναι τουλάχιστον 3 x 12 m. Για εθνικούς και διεθνείς αγώνες το γήπεδο πρέπει να είναι τουλάχιστον 4 x 15 m, που συνήθως θεωρείται και το standard μέγεθος για ένα γήπεδο petanque.

2. Πως ξεχωρίζει κανείς τις διαφορετικές μπάλες petanque μεταξύ των παικτών;

Παρόλο που μπορεί να είναι δύσκολο να τις ξεχωρίσετε στην αρχή, θα δείτε ότι οι μπάλες διαφέρουν ώς προς τις γραμμές τους. Οι μπάλες του ενός παίκτη μπορεί να έχουν 3 γραμμές, ενώ του άλλου παίκτη 2. Εκτός από τις γραμμές μπορεί να υπάρχει διαφοροποίηση και στο πλάτος των αυλακιών πάνω στις μπάλες. Με την εξάσκηση, σιγά σιγά θα αρχίσετε να τις ξεχωρίζετε γρήγορα.

3. Η γυαλάδα και το χρώμα του petanque μου έχει ξεθωριάσει μετά από μερικές μόνο χρήσεις! Είναι φυσιολογικό;

Ναι, αυτό είναι φυσιολογικό αφού οι μπάλες κυλάνε πάνω σε μικρές πέτρες, χώμα και χαλίκια και είναι λογικό να υπάρχει τριβή και φθορά. Τυχόν βερνίκι ή γυαλάδα που είχαν οι μπάλες αρχικά μειώνεται με κάθε παιχνίδι που κάνετε. Αυτό δε σημαίνει φυσικά ότι μειώνεται η λειτουργικότητα των μπαλών.

4. Το πραγματικό βάρος των μπαλών petanque είναι διαφορετικό από αυτό που αναγράφεται στη συσκευασία.

Μπορείτε να ελέγξετε το βάρος των μπαλών σε μια επαγγελματική ζυγαριά στο κοντινό σας ταχυδρομείο και όχι στις οικιακές ζυγαριές που μπορεί να παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις. Επίσης, οι κατασκευαστές petanque δίνουν μια ανοχή 5-10 γραμμαρίων στη μπάλα. Δηλαδή αν έχετε πάρει μια μπάλα petanque που θεωρητικά ζυγίζει 700 gr, το πραγματικό της βάρος θα κυμαίνεται από 690 gr έως 710 gr.

5. Η πραγματική διάμετρος των μπαλών petanque είναι διαφορετική από αυτή που αναγράφεται στη συσκευασία.

Για την ακριβή μέτρηση της διαμέτρου χρειάζεστε ένα επαγγελματικό παχύμετρο. Οποιαδήποτε άλλη μέτρηση με χάρακα ή μέτρο θα έχει μεγάλη απόκλιση. Εκτός αυτού, οι κατασκευαστές petanque δίνουν μια ανοχή 0,5-1 mm στη διάμετρο της μπάλας. Δηλαδή αν έχετε πάρει μια μπάλα petanque που θεωρητικά έχει διάμετρο 74 mm, η πραγματική της διάμετρος θα κυμαίνεται από 73 mm έως 75 mm.

Αν βρήκατε το άρθρο ενδιαφέρον και θέλετε να αγοράσετε ένα pétanque ή έχετε φίλους και φίλες που θα τους άρεσε να παίξουν, τότε κάντε μια κοινοποίηση στο Facebook ή στο Twitter!

Θα χαρούμε να δούμε τα σχόλιά σας παρακάτω.