Βαθμός δυσκολίας σε πεζοπορικές & ορειβατικές διαδρομές

Μια βόλτα στο βουνό μπορεί να είναι πολύ εύκολη για έναν έμπειρο πεζοπόρο αλλά μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα δύσκολη για έναν αρχάριο. Ο Βαθμός Δυσκολίας μιας πεζοπορικής ή ορειβατικής διαδρομής προσπαθεί να αξιολογήσει μια διαδρομή, βασισμένος σε κάποια αντικειμενικά χαρακτηριστικά της, όπως η συνολική υψομετρική διαφορά, αν απαιτείται ορειβατικός εξοπλισμός, αν υπάρχει χιόνι, πόσες ώρες πορείας απαιτούνται κ.α.

Στους περισσότερους ορειβατικούς και πεζοπορικούς συλλόγους έχει υιοθετηθεί πλέον ενιαίο σύστημα αξιολόγησης των διαδρομών, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα. Η ενιαία χρήση του πίνακα διευκολύνει τη σωστή ενημέρωση των μελών, την κατάλληλη προετοιμασία και επιλογή του εξοπλισμού αλλά και τι να περιμένει ο καθένας πριν από κάθε εκδρομή ή ανάβαση.

Υπάρχει περίπτωση να δείτε το σύμβολο + δίπλα στο Βαθμό Δυσκολίας (π.χ 2+, 3+ κ.λπ.). Αυτό γίνεται όταν υπάρχουν αναρριχητικά περάσματα, εκτεθειμένες κόψεις, λούκια, ή κλίσεις χιονιού/πάγου από 40° και πάνω. Η συμμετοχή σε τέτοιες διαδρομές απαιτεί πολύ καλή φυσική κατάσταση και εμπειρία στο ορεινό πεδίο. Για τις χειμερινές αναβάσεις απαιτούνται επίσης γνώσεις στοιχειώδους ασφάλισης συντρόφου με τεχνικά μέσα (σκοινιά, carabiner κ.λπ).

Βαθμοί δυσκολίας πεζοπορικών - ορειβατικών διαδρομών (πηγή: Φυσιολατρικός Όμιλος Πειραιώς) | www.lightgear.gr

1. Ώρες Πορείας

Οι ώρες πορείας είναι καθοριστικές ως προς τον βαθμό δυσκολίας μιας διαδρομής και είναι σημαντικό να μπορείτε να τις υπολογίσετε έστω και προσεγγιστικά. Μετά από λίγη πρακτική εξάσκηση θα διαπιστώσετε ότι μπορείτε πλέον να τις υπολογίζετε με αρκετή ακρίβεια. Ας δούμε με ποιόν τρόπο μπορείτε να τις υπολογίσετε μόνοι σας.

Αρχικά, πρέπει να γνωρίζετε με πόση περίπου ταχύτητα περπατάτε συνήθως. Μια συνηθισμένη ταχύτητα πεζοπορίας σε επίπεδο έδαφος είναι 4 km/h. Αν κινείστε μαζί με πολλά άτομα, ίσως χρειάζεται να υπολογίσετε μικρότερη ταχύτητα πεζοπορίας. Στη συνέχεια, πρέπει να γνωρίζετε την απόσταση της διαδρομής σε km.

Γνωρίζοντας την ταχύτητα πεζοπορίας και την απόσταση της διαδρομής χρησιμοποιείστε τον παρακάτω πίνακα για να υπολογίσετε τις Ώρες Πορείας σε επίπεδο έδαφος. Στον αριστερό άξονα αναγράφονται τα χιλιόμετρα που πρόκειται να διανύσετε. Στον οριζόντιο άξονα αναγράφονται οι ώρες της πεζοπορίας. Οι διαγώνιες γραμμές στο κέντρο του γραφήματος αντιπροσωπεύουν την ταχύτητα πεζοπορίας.

Πίνακας υπολογισμού χρόνου πεζοπορικής διαδρομής σε επίπεδο έδαφος (πηγή: Navigation For Walkers, Julian Tippett) | www.lightgear.gr

Στο παράδειγμα του παραπάνω πίνακα, φαίνεται ότι αν η απόσταση που πρέπει να διανύσετε είναι 13 km και εσείς περπατάτε με 3,5 km/h, ο χρόνος της πεζοπορίας θα είναι περίπου 3 ώρες και 40 λεπτά.

Αν είστε μεγάλη παρέα (πάνω από 5 άτομα), υπολογίστε ότι θα κάνετε περισσότερο χρόνο (+10% τουλάχιστον).

Επίσης, υπολογίστε επιπλέον χρόνο για τις στάσεις που σχεδιάζετε να κάνετε. Ένας ρεαλιστικός υπολογισμός είναι 15 λεπτά στάσεις για κάθε 2 ώρες πεζοπορίας. Αναφερόμαστε πάντα σε πεζοπορίες ερασιτεχνικού τύπου και όχι σε επαγγελματικές εξορμήσεις που είναι πιο απαιτητικές.

Τέλος, προσθέστε και 20 λεπτά για τυχόν απρόοπτα και καθυστερήσεις που είναι συχνές σε μια πεζοπορική διαδρομή.

Επομένως, η παραπάνω πεζοπορία για 5 άτομα απαιτεί: 220 λεπτά + 22 λεπτά (+10% για 5 άτομα) +  30 λεπτά (15 λεπτά για κάθε 2 ώρες πεζοπορίας) + 20 λεπτά = 292 λεπτά, δηλαδή σχεδόν 5 ώρες (4 ώρες και 52 λεπτά).

Σημαντικό: Δεν έχουμε λάβει υπόψη μας τυχόν υψομετρικές διαφορές. Θα τις υπολογίσουμε στην επόμενη παράγραφο.

Σημειώστε ότι μια απλή πεζοπορία μπορεί να διαρκέσει 2-3 ώρες και συνήθως δεν πρόκειται να κουράσει ακόμα και έναν αρχάριο. Ακόμα όμως και 2-3 ώρες μπορεί να κουράσουν αν ο εξοπλισμός είναι ακατάλληλος (π.χ. ακατάλληλα παπούτσια) και η προετοιμασία κακή (π.χ. χωρίς καπέλο, χωρίς αρκετό νερό κ.α.).

2. Υψομετρική Διαφορά

Η συνολική υψομετρική διαφορά μιας διαδρομής υπολογίζεται αθροίζοντας όλες τις επιμέρους υψομετρικές διαφορές (αναβάσεις) που υπάρχουν κατά μήκος της. Το αθροιστικό σύνολο των αναβάσεων μιας διαδρομής δεν έχει σχέση με το μέγιστο υψόμετρο από το οποίο περνά η διαδρομή.

Για παράδειγμα, ας θεωρήσουμε μια διαδρομή από το Α στο Δ που περνάει από το Β και το Γ. Δηλαδή, η διαδρομή είναι: Α->Β->Γ->Δ.

1. Από το Α έως το Β η διαδρομή είναι ανηφορική με υψομετρική διαφορά 180 m.
2. Από το Β έως το Γ η διαδρομή είναι κατηφορική με υψομετρική διαφορά 80 m.
3. Από το Γ έως το Δ η διαδρομή είναι πάλι ανηφορική με υψομετρική διαφορά 350 m.

Επομένως, η συνολική υψομετρική διαφορά είναι: 180 + 350 = 530 m, δηλαδή το άθροισμα των αναβάσεων. Η κατάβαση των 80 m δεν υπολογίζεται.

Είναι σαφές ότι η υψομετρική διαφορά μπορεί να επηρεάσει πάρα πολύ τις Ώρες Πορείας μιας διαδρομής και επομένως το Βαθμό Δυσκολίας της. Μια διαδρομή με συνεχή ανάβαση στις πλαγιές ενός βουνού είναι απείρως πιο δύσκολη από μια διαδρομή στον κάμπο ή δίπλα στη θάλασσα.

Ένας εμπειρικός κανόνας για τον υπολογισμό του επιπλέον χρόνου που απαιτείται σε μια πεζοπορία όταν υπάρχει υψομετρική διαφορά είναι ο κανόνας του Naismith, ο οποίος λέει:

Υπολογίστε 30 λεπτά επιπλέον για κάθε 300 m ανάβασης (ή 5 λεπτά επιπλέον ανά 50 m ανάβασης).

Ας επιστρέψουμε στο παράδειγμα της προηγούμενης παραγράφου και ας θεωρήσουμε ότι η διαδρομή των 13 km περιλαμβάνει και 650 m ανάβασης.

Σύμφωνα με τον κανόνα του Naismith, τα 650 m ανάβασης απαιτούν 65 επιπλέον λεπτά πεζοπορίας.

Ο συνολικός τότε χρόνος γίνεται: 292 λεπτά + 65 λεπτά, δηλαδή σχεδόν 6 ώρες (5 ώρες και 57 λεπτά).

3. Χιόνι

Η ύπαρξη χιονιού δυσκολεύει μια διαδρομή, απαιτεί ειδικό χειμερινό εξοπλισμό ορειβασίας και αυξάνει το βαθμό επικινδυνότητας, καθιστώντας πιο δύσκολη τη συμμετοχή αρχαρίων.

Ακόμα και λίγα εκατοστά χιονιού, επιβραδύνουν την πορεία και κάνουν κάθε βήμα πιο δύσκολο, ειδικά για αυτόν που προπορεύεται στην ομάδα, καθώς πρέπει να πατήσει σε απάτητο συνήθως χιόνι.

4. Εξοπλισμός - Χρήση Κραμπόν/Πιολέ

Η χρήση κραμπόν και πιολέ απαιτεί ειδική εκπαίδευση και εμπειρία στο ορεινό πεδίο. Όπως φαίνεται και στον αρχικό πίνακα, ο Βαθμός Δυσκολίας διαδρομών που απαιτούν τέτοιου είδους εξοπλισμό είναι πάνω από 5.

Το πιολέ ή αλλιώς ορειβατική σκαπάνη μαζί με τα κραμπόν είναι απαραίτητα σε ορειβάτες που κινούνται σε χιονισμένο πεδίο. Η σωστή χρήση τους απαιτεί εκπαίδευση από έμπειρους ορειβάτες πάνω σε θεωρητικό αλλά και πρακτικό επίπεδο.

5. Διανυκτέρευση στην ύπαιθρο

Η διανυκτέρευση στην ύπαιθρο αυξάνει το Βαθμό Δυσκολίας για τον απλό λόγο ότι απαιτεί επιπλέον εξοπλισμό κάμπινγκ που αυξάνει πολύ το βάρος του σακιδίου. Ο βασικός εξοπλισμός είναι η σκηνή κάμπινγκ , ο υπνόσακος (sleeping bag) , το υπόστρωμα καθώς και φαγητό ή σνακ που όλα μαζί προσθέτουν αρκετό επιπλέον βάρος στο ορειβατικό σας σακίδιο.

6. Συμμετοχή αρχαρίων

Είναι λογικό ότι όσο αυξάνει ο Βαθμός Δυσκολίας μιας εκδρομής, η συμμετοχή αρχαρίων δεν ενδείκνυται για λόγους ασφαλείας. Πολλά από τα ατυχήματα που συμβαίνουν σε πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές συμβαίνουν λόγω υπερβολικής αυτοπεποίθησης. Αρκετός κόσμος δεν θεωρεί τον εαυτό του αρχάριο με αποτέλεσμα πολλές φορές να συμμετέχει σε δραστηριότητες που ξεπερνούν τις φυσικές του αντοχές ή την τεχνική του κατάρτιση.

Με βάση όλες τις παραπάνω πληροφορίες είναι τώρα πιο εύκολο να προγραμματίσετε την επόμενη εκδρομή σας και να αξιολογήσετε πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι. Καλές εκδρομές!

Αν βρήκατε το άρθρο ενδιαφέρον παρακαλούμε πολύ κοινοποιήστε το στους φίλους σας στο Facebook και στο Twitter ,γιατί είναι πολύ πιθανό κάποιοι να προετοιμάζουν μια εκδρομή και να βρουν χρήσιμες τις παραπάνω πληροφορίες.

Θα χαρούμε πολύ να δούμε τα σχόλιά σας παρακάτω.